ABD İhracat Kontrolleri ve Yaptırım Uygulamalarında Yeni Dönem

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Çin ile yoğunlaşan stratejik rekabet karşısında, ABD hükümeti ihracat kontrollerinin ve ekonomik yaptırımların uygulanmasına daha önce görülmemiş derecede öncelik vermekte, yaptırım ve ihracat kontrollerinin uluslararası ticarette icrasına yönelik bütçe ve kurumlar arası koordinasyonun daha da artması ve bunun sonucunda yine daha önce eşi görülmemiş seviyelerde bir uyum riskinin doğması beklenmektedir. Bu yazımızda ABD ticaret kontrollerinin icrasında girilen yeni döneme dair gelişmelere yer vermekteyiz:

ABD hükümetinin yeni kaynak tahsisleri

§  Ticaret kontrolleri ihlallerinin cezai kovuşturulmasından sorumlu olan ABD Adalet Bakanlığı (“Department of Justice”, “DoJ”) Ulusal Güvenlik Bölümü bünyesine, yeni bir "Ulusal Güvenlik Kurumsal Uygulama Danışmanı" da dahil olmak üzere 25 savcı eklenmektedir.

§  ABD Kongresi, ihracat kontrollerinin uygulanmasında birincil sorumluluğa sahip ABD Ticaret Bakanlığı Sanayi ve Güvenlik Bürosu'na (“Bureau of Industry and Security”, “BIS”) bütçesini 2023 mali yılı için %25'ten fazla artırdı.

§  Kongre ayrıca Yabancı Varlık Kontrol Ofisi'nin (“Office of Foreign Assets Control”, “OFAC”) bünyesinde bulunduğu ABD Hazine Bakanlığı Terörizm ve Mali İstihbarat Dairesi için yaptırım uygulama fonunu %20'den fazla artırdı ve 60'tan fazla yeni işe alıma izin verildi.

ABD federal kurumları arasında iş birliği gelişmeleri

§  Şubat 2023'te DoJ ve BIS, yarı iletkenler, süper bilgi işlem ve yapay zeka gibi kritik teknolojilerin Çin, İran, Rusya ve Kuzey Kore gibi ülkelere yasa dışı ihracatını hedefleyen yeni ortak "Yıkıcı Teknoloji Saldırı Gücü"nü duyurdu.

§  Mart 2023'te DOJ, BIS ve OFAC, uyum beklentilerini özetleyen ve Rusya'ya yönelik ticaret kısıtlamalarıyla ilgili tehlike işaretlerini belirleyen ilk Ortak Uyum Notunu yayımladı. Bu Ortak Uyum Notu, özel sektörü uygulama ve icra eğilimleri hakkında bilgilendirmeye ve ulusal güvenlikle ilgili uyuma ilişkin beklentileri iletmeye yönelik kurumlar arası çabanın bir parçasıdır.

§  Görev Gücü KleptoCapture. Mart 2022'de DOJ, Ukrayna'yı işgalinin ardından Rusya'ya karşı ticaret kısıtlamalarını uygulamaya adanmış çok sayıda kolluk kuvvetinden oluşan bir girişim olan Task Force KleptoCapture'ı başlattı.

ABD Adalet Bakanlığı, yaptırım ihlallerinin güçlü bir şekilde kovuşturulması sözü verdi

Ticaret soruşturmalarına adanmış 25 yeni savcıya ek olarak, Başsavcı Yardımcısı Lisa Monaco Temmuz 2022'de DoJ tarafından geçtiğimiz 20 yılda Federal Yolsuzluk Uygulamaları Yasası (“Federal Corrupt Practices Act”, “FCPA”) aykırılıklarına karşı sürdürülen agresif mücadeleye atıfla “yaptırımların yeni FCPA olduğunu” duyurdu. Şubat 2023'te Başsavcı Yardımcısı Monaco, “Adalet Bakanlığı savcılarının ihracat kontrol kurallarını güçlü bir şekilde uygulayacağını” yeniden vurgulayarak ticaret kontrollerinin uygulanmasında yeni döneme işaret etti.

Bu yeni dönemde şirketlerin, uyum düzenlemelerini ABD federal hükümetinin ihracat kontrolleri ve yaptırım uygulamalarına ilişkin yeni önceliklendirmelerine uyarlamaları gerekmektedir. Uluslararası ticaret uyum programlarının ve uyum eğitim programlarının Çin ve Rusya ile ilgili çeşitli yeni ve karmaşık kısıtlamalara duyarlı olmasını sağlamak özellikle önem arz etmektedir.

Şafak Herdem, Kortan Gödekoğlu