Avrupa Birliği Yaptırımları: Varlıkların Dondurulması ve Fon ve Ekonomik Kaynak Sağlama Yasağı Hakkında Güncellenmiş ve Yeni Yayımlanan Sık Sorulan Sorular

Avrupa Komisyonu (“Komisyon”) tarafından, 19 Mayıs 2022 tarihinde, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri saldırganlığının ardından kabul edilen yaptırımlarla ilgili varlıkların dondurulmasına ve fon ve ekonomik kaynak sağlama yasağına ilişkin 4 Mayıs 2022 tarihinde yayımlanan Sık Sorulan Sorular (“SSS”) güncellenmiş ve yeni bir SSS yayımlanmıştır.

Güncellenen ilk SSS ile, (AB) 269/2014 sayılı Konsey Tüzüğü’nün 2. maddesindeki yaptırımların, listelenmiş kişilerin sahip olduğu, kontrol ettiği, yönettiği veya başka şekilde ilişkili olduğu teşebbüsler için geçerli olup olmadığı hususuna açıklık getirilmiştir. Buna göre, yalnızca (AB) 269/2014 sayılı Konsey Tüzüğü’nün Ek I’inde listelenen kişi ve teşebbüsler doğrudan yaptırımların hedefindedir. Ancak, listelenmiş bir kişinin listelenmemiş bir varlığın sahibi olduğu veya kontrol ettiği kabul edilirse, kontrolün o teşebbüsün varlıklarını da kapsadığı ve bu teşebbüse sağlanan herhangi bir fon veya ekonomik kaynağın listelenmiş kişiye ulaşacağı varsayılabilmektedir. Bu varsayım, varlıklarının bir kısmının veya tamamının listelenmiş kişinin kontrolü dışında olduğu ve/veya kendisine sağlanan fonların veya ekonomik kaynakların gerçekte listelenmiş kişiye ulaşmayacağı kanıtlanabilirse ilgili teşebbüs tarafından duruma göre ayrı ayrı çürütülebilmektedir.

(AB) 269/2014 sayılı Konsey Tüzüğü’nün 2. maddesi, Ek I’de listelendiği üzere tüzel kişiler, teşebbüsler veya organlar ile bunlara bağlı gerçek veya tüzel kişiler, teşebbüsler veya organları ifade etmektedir. SSS ile, “bunlara bağlı gerçek veya tüzel kişi, teşebbüs veya organların” nerede bulunabileceği açıklanmıştır.  Bu kapsamda, yalnızca (AB) 269/2014 sayılı Konsey Tüzüğü’nün Ek I’inde “ad” sütunu altında yer alan kişi ve teşebbüsler doğrudan varlık dondurmasına fonların ve ekonomik kaynakların kendilerine veya yararlarına kullanılabilir hale getirilmesi yasağına tabidir.

Ancak bu kısıtlamalar, bazıları (AB) 269/2014 sayılı Konsey Tüzüğü’nün Ek I’inde yer alan tanımlayıcı bilgiler ve/veya nedenler sütunlarında belirtilen gerçek veya tüzel kişi, teşebbüs veya organlarla yapılan işlemleri etkileyebilmektedir. Operatörler, ilişkili kişi veya teşebbüslerle ilgilenirken en yüksek düzeyde dikkatli olmalıdır. Listelenmemiş teşebbüslerin listelenmiş kişi veya teşebbüslere ait olduğu veya bunlar tarafından kontrol edildiği varsayılırsa, bunların varlıkları da dondurulmalı ve kendilerine hiçbir fon veya ekonomik kaynak sağlanmamalıdır. Bu varsayım, varlıklarının bir kısmının veya tamamının listelenmiş kişinin kontrolü dışında olduğu ve/veya kendisine sağlanan fonların veya ekonomik kaynakların gerçekte listelenmiş kişiye ulaşmayacağı kanıtlanabilirse ilgili teşebbüs tarafından duruma göre ayrı ayrı çürütülebilmektedir.

Son olarak, yeni eklenen SSS ile, (AB) 269/2014 sayılı Konsey Tüzüğü kapsamında listelenen bir kişinin varlıklarının, bu kişinin listelenmeden önce bir AB operatörüne devredilmesi halinde, operatörün bunları kabul etmekten sorumlu tutulup tutulamayacağı açıklanmıştır. Bu kapsamda, bir kişinin gelecekteki olası listelemenin etkilerinden kaçınmasına yardımcı olmak için belirli bir yapılaşma varsa, buna mevcut, devam eden katılım, bilerek ve kasıtlı olarak yapılırsa, kısıtlayıcı önlemlerin dolanılması anlamına gelebilecektir. Dolanma ise, (AB) 269/2014 sayılı Konsey Tüzüğü’nün 9. maddesi uyarınca yasaklanmıştır. Madde 9 kapsamında, malvarlığının dondurulması durdurulmasa ve hiçbir mal varlığı şu anda listelenmemiş kişiye ulaşmasa veya fayda sağlamasa bile sırf bu amaçla oluşturulmuş bir yapılaşmaya katılım ile ihlal edilebilmektedir.

Şafak Herdem, Esra Temur