Avrupa Birliği Yaptırımları: Enerji Finansmanı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Avrupa Komisyonu (“Komisyon”) tarafından, 23 Haziran 2022 tarihinde Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri saldırganlığının ardından kabul edilen yaptırımlarla ilgili enerji finansmanına ilişkin Sık Sorulan Sorular (“SSS”) yayımlanmıştır.

SSS ile, Rus enerji sektörünü finanse etme yasağının sadece yeni projeler için mi yoksa mevcut projelerdeki yeni/ek yatırımlar için mi geçerli olduğu sorusuna açıklık getirilmiştir. Buna göre, (AB) 833/2014 sayılı Konsey Tüzüğü'nün (“Konsey Tüzüğü”) 3(a) maddesindeki yasak, Rusya enerji sektöründeki tüm yeni yatırımlara atıfta bulunmakta ve ayrıca halihazırda mevcut projelere yapılacak ilave yatırımlara kısıtlamalar getirmektedir. Yasak, AB içinde kritik enerji arzını sağlamak veya belirli enerji ürünlerinin AB’ye gerekli nakliyesi için bu tür yatırımların gerekli olduğu durumlar için sınırlı istisnalar öngörmektedir.

Konsey Tüzüğü'nün 3(a)(b) maddesi, öz sermaye dahil olmak üzere, Rusya veya diğer herhangi bir üçüncü ülke kanunlarına göre tüzel kişilik kazanmış veya kurulmuş ve Rusya'da enerji sektöründe faaliyet gösteren herhangi bir tüzel kişi, kurum veya teşebbüse herhangi bir yeni borç veya kredi verilmesine veya başka bir şekilde finansman sağlanmasına yönelik herhangi bir düzenlemenin parçası olmayı yasaklamaktadır. SSS ile, bu yasağın, Rusya da dahil olmak üzere küresel ölçekte faaliyet göstermeye devam eden AB'ye dahil teşebbüsleri de kapsamadığı belirtilmiştir. “Üçüncü ülke” AB üyesi olmayan ülkeleri ifade etmektedir. Bu hüküm, AB merkezli teşebbüslere yatırım yapılmasını yasaklamamaktadır.

Bir diğer SSS ile, Konsey Tüzüğü madde 3(a)(1)(b)'deki hükmün, yasağın yürürlüğe girmesinden, yani 16 Mart 2022 tarihinden önce yapılmış bir borç, kredi veya finansman sözleşmesi kapsamında yapılan kesintileri veya ödemeleri yasaklayıp yasaklamadığı açıklanmıştır. Buna göre, Konsey Tüzüğü madde 3a'nın genel amacı, Rusya'da enerji sektöründe yeni projelerin geliştirilmesini kısıtlamaktır. Bu amaçla, Konsey Tüzüğü madde 3(a)(1)(b), Rusya veya diğer herhangi bir üçüncü ülke kanunlarına göre tüzel kişilik kazanmış veya kurulmuş ve Rusya'da enerji sektöründe faaliyet gösteren herhangi bir tüzel kişi, kurum veya teşebbüse yeni borçlar ve krediler verilmesini yasaklamaktadır. Sözleşmede mutabık kalınan hüküm ve koşullara uygun olarak önceden var olan borçlar veya krediler kapsamında yapılan kesintileri veya ödemeleri yasaklamamaktadır. Yasak, mevcut hüküm ve koşullarda yapılan değişikliklerle aşılmamalıdır.

Ek olarak, “yeni borç veya kredi” olarak kabul edilenin ne olduğu ve ne tür değişiklikler ile muafiyetlerin mevcut bir krediyi yeni bir borç veya kredi olarak yeniden nitelendirdiği açıklanmıştır. Buna göre, bu tür değişiklikler, örneğin kredi geri ödeme tarihlerinin uzatılması, geri ödenecek sermayenin veya gecikmelerde uygulanacak faiz oranlarının düşürülmesi sonucunu doğurmamalıdır. Başka hiçbir şekilde işletme için finansal bir fayda sağlamamalıdır.

Ayrıca, Konsey Tüzüğü madde 3(a)(1)'de belirtildiği şekliyle “Rusya'da enerji sektöründe faaliyet göstermek” ifadesinin, Konsey Tüzüğü madde 1(u)'da listelenen faaliyetleri yürüten bir Rus teşebbüsü gibi enerji sektöründe faaliyet gösteren bir Rus teşebbüsünde azınlık hisseleri veya diğer mülkiyet haklarına sahip olmak gibi ticari faaliyetleri kapsadığı şeklinde anlaşılması gerekip gerekmediği sorusuna açıklık getirilmiştir. Buna göre bu örnekte, Rus teşebbüsü “enerji sektöründe faaliyet gösteren” teşebbüs olacaktır. Komisyon, böyle bir teşebbüse sahip veya kontrol eden kişi veya teşebbüslerin de “enerji sektöründe faaliyet gösteren” olarak değerlendirilmesi gerektiği görüşündedir. Ancak, teşebbüste sadece azınlık hissesi olması, belirli bir kontrolün olmaması durumunda otomatik olarak “enerji sektöründe faaliyet göstermek” anlamına gelmeyecektir. O zaman diğer unsurların mevcut olması gerekir ve duruma göre değerlendirilmelidir.

Son olarak SSS ile, Konsey Tüzüğü madde 3(a)(1)’nın, Rusya'da enerji sektöründe faaliyet gösteren AB teşebbüslerine finansman sağlanmasını yasaklamadığı belirtilmiştir. Ancak bu teşebbüslerin faaliyetleri, Konsey Tüzüğündeki madde 3, 3(a), 3(b) gibi diğer bazı hükümlerden etkilenebilir. Buna paralel olarak, Konsey Tüzüğü madde 2(e)(1), Rusya ile her türlü ticaret veya Rusya'da yatırım için kamu finansmanını yasaklamaktadır.

Şafak Herdem, Esra Temur