Avrupa Birliği Yaptırımları: Rusya 8. Yaptırım Paketi

Avrupa Birliği Konseyi (“Konsey”), 6 Ekim 2022 tarihinde, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri saldırganlığı ve Ukrayna'nın Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia, Kherson bölgelerinin ilhakının ardından Rusya'ya karşı yeni bir ekonomik ve bireysel yaptırım paketi uygulamaya karar vermiştir. Bu kapsamda Avrupa Birliği (“AB”) mevzuatına, üçüncü ülkelere Rus petrolünün deniz yoluyla taşınmasına ilişkin bir tavan fiyatı ve ham petrol ile petrol ürünlerinin deniz taşımacılığıyla üçüncü ülkelere taşınmasına ilişkin ek kısıtlamalar koymanın temelinin oluşturulacağı belirtilmiştir.

Rusya menşeili ya da Rusya'dan ihraç edilen ham petrole (Aralık 2022 itibariyle) veya petrol ürünlerine (Şubat 2023 itibariyle) üçüncü ülkelere deniz yoluyla taşınmasının ve deniz yoluyla taşınmasına teknik yardım, mali yardım, finansman veya komisyonculuk hizmetleri sağlanmasının yasaklanacağı açıklanmıştır. Tavan fiyatı kısıtlaması kapsamında, petrol veya petrol ürünleri önceden belirlenmiş bir tavan fiyattan veya ilgili fiyatın altında satın alınmışsa, nakliye hizmetlerine izin verileceği de açıklanmıştır. AB gemilerinin belirtilen ürünlerin üçüncü ülkelere deniz yoluyla taşımasına yönelik açıklanan yeni yasağı, Konsey'in oybirliğiyle tavan fiyat uygulamasına karar vereceği tarihten itibaren geçerli olacağı açıklanmıştır. Tavan fiyat uygulamasının, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırısının küresel enerji fiyatlarını arttırmasının ardından petrolden elde ettiği gelirleri büyük ölçüde azaltabileceğine ve küresel enerji fiyatlarının istikrara kavuşturulmasını sağlayacağına inanıldığı belirtilmiştir.

Ek olarak AB, Rusya menşeli veya Rusya'dan ihraç edilen çelik ürünlerine yönelik ithalat yasağını genişletmiş; odun hamuru, kağıt, sigara, plastik ve kozmetik ürünlerinin yanı sıra kuyumculuk sektöründe kullanılan taşlar ve değerli metaller gibi Rusya için önemli gelirler sağlayan unsurlara da ek ithalat kısıtlaması getirmiştir. Bununla birlikte havacılık sektöründe kullanılan ek ürünlerin satışının, tedarik devrinin ve ihracatının da kısıtlanacağı açıklanmıştır.

Ayrıca yaptırım paketi uyarınca:

– Konsey, referandumların düzenlenmesinde rol oynayan kişi ve kuruluşlara, savunma sektörü temsilcilerine, savaş hakkında yanlış bilgi yayan tanınmış kişilere yaptırım uygulanmasına ve AB yaptırımlarının atlatılmasını kolaylaştıran kişileri kapsamak için kriterlerini genişletmeye karar vermiştir. Bu düzenleme Avrupa Birliği’nin ikincil yaptırımları uygulamasına yönelik bir adım olarak değerlendirilebilir.

– Rusya'nın askeri ve teknolojik gelişimine veya savunma ve güvenlik sektörünün gelişimine katkıda bulunabilecek kısıtlı maddeler listesinin genişletilmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda liste artık ölüm cezası, işkence, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele için kullanılabilecek belirli elektronik bileşenleri, ek kimyasalları ve ürünleri de içermektedir.

– Sivil ateşli silahların ve bunların temel bileşenlerinin, mühimmatının; askeri araç ve teçhizatın; paramiliter teçhizatın ve yedek parçalarının satılması, tedarik edilmesi, devredilmesi veya ihraç edilmesinin yasaklanmıştır.

– AB vatandaşlarının Rusya’ya ait veya Rusya tarafından kontrol edilen belirli tüzel kişi, kurum veya kuruluşlarının yönetim organlarında herhangi bir görevde bulunmalarının da yasaklanmıştır.

– Rus ve Rus olmayan gemiler ve teknelerin sınıflandırma, teftiş ve güvenliği ile ilgili faaliyetler yürüten, tamamen devlete ait bir kuruluş olan Rus Denizcilik Sicili'nin (“Russian Maritime Shipping Register”) işlem yasağına tabi olan devlete ait kuruluşlar listesine eklenmiştir.

– Toplam değerine bakılmaksızın, Rus vatandaşlarına ve Rusya’da ikamet eden kişilere kripto varlık cüzdanı, hesap veya saklama hizmetleri sağlanması yasaklanmıştır.

– Rusya'ya mimari ve mühendislik hizmetleri, bilgi teknolojisi veya hukuki danışmanlık hizmetleri sunma yasağı da getirilmiştir.

Son olarak Konsey, 6 Ekim 2022 tarihinden itibaren, özellikle Donetsk ve Luhansk bölgelerinin hükümet dışı bölgelerinden mal ithalatı yasağı da dahil olmak üzere 23 Şubat'ta getirilen kısıtlamaların coğrafi kapsamının Zaporizhzhia ve Kherson bölgelerinin kontrollü alanlarını da kapsayacak şekilde genişletilmesine karar vermiştir. İlgili yasal düzenlemelerin yakında Resmi Gazete'de yayımlanacağı belirtilmiştir.

Şafak Herdem, Elif Ergenekon