COVID-19 Kapsamındaki İnsani Yardımlar OFAC Merceğinde

ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (“OFAC”) 16 Nisan 2020 tarihinde ABD’nin dış politikaları kapsamında yaptırım uygulaması kapsamında yer alan ülkelerdeki riskli nüfuslara COVID-19 zamanında meşru ve şeffaf kanallar yoluyla insani yardım sağlanmasına ilişkin bir rehber (“Rehber”) yayımladı. OFAC tarafından yayımlanan Rehber ile gevşetilen insani yardım kısıtlamaları sonucunda İran, Venezuela, Kuzey Kore, Suriye, Küba, Ukrayna ve Rusya’daki yardıma muhtaç kesimlere, insani amaçlar için ilaç ve kişisel koruyucu ekipman, COVID-19 test kiti ve solunum cihazları dahil olmak üzere tıbbi cihazlar, tarım ürünleri ve bu ülkelerdeki kişilerin salgından korunması için ihtiyaç duyulabileceği diğer mal ve hizmetlerin sağlanması mümkün kılınmıştır. 

Söz konusu Rehberde OFAC tarafından, COVID-19 sürecinde belirtilen ülkelerde bulunanlara insani yardıma yönelik olmak kaydıyla ilgili ticari, yardım veya hizmet faaliyetlerini sağlamakla ilgilenen kişi ve kurumlara ihracat lisansı tanınmasıyla yaptırım istisnalarından yararlanmalarına öncelik tanınacağı belirtilmiştir. Buna göre ilgili ülkelere yapılmak istenen ihracatlar kapsamında OFAC tarafından ülkelere spesifik olarak oluşturulan lisans gereksinimlerine, muafiyetlere ve istisnalara uyması gerekmektedir. Ek olarak, ABD'den kişisel koruyucu donanım ihraç etmek isteyen kişilerin, 22 Nisan 2020'de ABD İç Güvenlik Bakanlığı Federal Acil Durum Yönetim Kurumu (“FEMA”) tarafından yayımlanan geçici kurallar da dahil olmak üzere ilgili tüm ABD yönerge ve kurallarını gözden geçirmesi gerektiğinin altı çizilmiştir. Bu kapsamda ilgililerin, 10 Ağustos 2020'ye kadar FEMA onayı olmadan ABD'den N95 maskeleri dahil olmak üzere diğer medikal maskeler ve koruyucu eldivenleri de kapsayan beş çeşit kişisel koruyucu ekipman ihraç etmesi yasaklanmıştır.

Belgede ayrıca İran'a yapılacak yardımlar açısından kişisel koruyucu ekipmanların, tıbbi önlüklerin, tıbbi siperliklerin ve gözlüklerinin, cerrahi eldivenlerin, yüz kalkanlarının, N95, N99 ve N100 maskeleri gibi belirli maskeler ve solunum cihazlarının ihracatının, FEMA onayı alınması gerekliliği haricinde halihazırda yürürlükte olan düzenlemeler tarafından yaptırımlardan muaf tutulması sebebiyle OFAC tarafından düzenlenecek ihracat lisansını gerektirmediği belirtilmektedir. Ancak oksijen jeneratörleri dahil olmak üzere çeşitli yüz maskeleri, tanısal tıbbi görüntüleme ekipmanları ve dekontaminasyon ekipmanları ihracatının var olan düzenlemeler kapsamında muafiyete tabi tutulmadığı ve lisans gerektirdiği belirtilmektedir. Bunun dışında, bağlantılı düzenlemelerde yer almayan lisanslar ile muaf tutulmayan veya yetkilendirilmeyen işlemler için ilgililerin, OFAC’e lisans talebinde bulunabileceği ve OFAC tarafından bu taleplerin çözümlenmesinde öncelikli davranılacağının altı çizilmiştir.

Şafak Herdem, Deniz Çelikkaya