EN-US 
TR-TR 
Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanlığı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (“BIS”), ulusal güvenliği ve dış politika menfaatlerini korumak amacıyla ihracat kontrolü uygulamalarında yürürlüğe koyacağını belirttiği güncellemelerle, Çin Halk Cumhuriyeti’nin askeri uygulamalarda kullanılan yüksek kaliteli çipleri hem satın almasını hem de üretmesini sınırlayacağını açıklamış ve BIS’in Doğrulanmamış Listesi’nde ( “UVL”) güncellemeler yapıldığını belirtmiştir.
İki kural temelinde açıklanan ihracat kontrolü güncellemeleri, Çin’in bilgi işlem çiplerini temin etmesini, ileri teknolojik bilgisayarları geliştirmesini ve bakımını yapmasını, yarı iletkenleri üretmesini sınırlamıştır. Bahsedilen ürünler ve imkanların, kitle imha silahları da dahil olmak üzere gelişmiş askeri sistemler yaratmak; Çin ordusunun imkanlarını arttırmak için karar verme, lojistik, planlama, otonom askeri sistemlerini geliştirme ve insan hakları ihlalleri ile neticelenen faaliyetler için Çin tarafından kullanıldığı belirtilmiştir. Ek olarak, açıklanan kurallarla yabancı devletlerin BIS’in uyumluluk belirlemelerini engelleyecek fiillerde bulunması durumunda, ilgili devlete bağlı şirketin Varlık Listesi’ne eklenmesiyle ABD teknolojisine erişiminin kısıtlanacağı belirtilmiştir.
ABD Ticaret Bakanlığı, ilgili kontroller için yakın müttefikleri ve ortaklarıyla bilgi alışverişi yaptığını belirtmekle birlikte, bahsedilen önlemlere uyum sağlanana ve ilgili kısıtların bütün unsurları yürürlüğe girene kadar endüstriyle yakından çalışacağını belirtmiştir.
Gelişmiş Bilgi İşlem ve Yarı İletken İmalatı ile İlgili Kontrollerin Uygulanması:
BIS'in gelişmiş bilgi işlem ve yarı iletken üretimine ilişkin açıklanan kuralının, ABD’nin ulusal güvenlik ve dış politika menfaatlerini iki temel alanda ilgilendirdiği belirtilmiştir. Öncelikle, Varlık Listesindeki belirli varlıkları içeren işlemleri, ileri teknolojik bilgisayarların nihai kullanımı ile ilgili işlemleri ve gelişmiş yarı iletken çipler için kısıtlayıcı ihracat kontrolleri getirmiştir. Ayrıca, yarı iletken ürünlerin üretilmesi ve bütünleşmiş devreler (“IC”) için de yeni kontroller getirdiği belirtilmiştir.
Bu kapsamda aşağıdaki düzenlemeler getirilmiştir:
– Ticaret Kontrol Listesi ‘ne (Commerce Control List “CCL”) yüksek performanslı ve ileri düzeyde çipleri ve ilgili çipleri içeren bilgisayar ürünleri eklenmiştir.
– Çin’de ileri teknolojik bilgisayar, yarı iletkenin geliştirilmesi, üretim nihai kullanımı için gereken ürünlere yeni lisans gereksinimleri eklenmiştir.
– İhracat İdaresi Düzenlemeleri (Export Administration Regulations, “EAR”), yabancılar tarafından üretilen ileri düzey gelişmiş bilgi işlem ve ileri teknolojik bilgisayar nihai kullanım ürünlerinin kapsamını genişletmiştir.
– Varlık Listesi’ndeki yirmi sekiz varlığın lisans gereksinimlerine tabii, Çin’de yabancılar tarafından üretilen ürünlerin kapsamı genişletilmiştir.
– CCL'ye bazı yarı iletken üretim araçları ve bu araçlarla ilgili ürünler eklenmiştir.
– Çin’de IC üreten, yarı iletken üretim tesislerine gönderilmesi planlanan ürünlere, yeni lisans zorunlulukları getirilmiştir. Çin kuruluşları tarafından sahip olunan tesisler için “Reddetme Kuralı” getirilmişken, uluslararası şirketlerin sahibi olduğu tesislerde her bir durumun ayrıca incelenmesi yoluyla karar verileceği belirtilmiştir. İlgili ürünlerin asgari sınırı aşağıdaki gibidir:
i.16nm, 14nm veya daha az düzlemsel olmayan iletken mimarilerine (örneğin, FinFET veya GAAFET) sahip mantık çipleri;
ii. 18 nm yarım aralık veya daha az DRAM bellek çipleri;
iii. 128 veya daha fazla katmana sahip NAND flash bellek çipleri.
– ABD’li kişilerin, Çin’de lisans sahibi olmayan yarı iletken üretim tesislerinde IC üretimini ve geliştirilmesini desteklemesi kısıtlamıştır.
– Yarı iletken üretim ekipmanları veya bu ekipmanlarla ilgili ürünleri üretmek veya geliştirmek amacıyla ihracat yapılması için yeni lisans gereksinimleri getirileceği belirtilmiştir.
– Yarı iletken tedarik zincirinde kısa vadeli etkiyi en aza indirmek için Çin dışında kullanılacak olan belirli ve sınırlı üretime alan sağlayan Geçici Genel Lisans (Temporary General License, “TGL”) yayımlanmıştır.
İlgili kuralların, Federal Kayıt ile birlikte Kamu Denetimi’ne başvurulduktan sonra geçerli olacağı belirtilmiştir. Yarı iletken üretimi kısıtlamalarının Kamu Denetimi’ne başvurulduktan sonra (7 Ekim 2022); ABD’li kişilerin Çin’de lisans sahibi olmayan yarı iletken üretim tesislerinde, IC üretimini ve geliştirilmesini desteklemesi ilgili tarihten 5 gün sonra (12 Ekim 2022); kurala bağlı diğer değişikliklerle birlikte ileri düzeydeki programlama ve süper bilgisayar kontrolleri ilgili tarihten 14 gün sonra (21 Ekim 2022) yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.
BIS'in Doğrulanmamış Listesi’nde Yapılan Güncellemeler:
BIS, ev sahibi devletin iş birliği yapmaması ve BIS’in EAR ile uyum sağlamasının aktif olarak engellemesi durumunda Varlık Listesi’ne yeni varlık eklenmesi için mevzuatlarını güncellediğini de belirtmiştir.
İlgili kural kapsamında, bir yabancı şirket tarafından BIS’in UVL’deki şirketlerin iyi niyetinin doğrulanmasını engellemesi, iş birliğinin ısrarla sağlanmaması ve nihai varış yeri kontrolünün zamanlı planlanmaması ve tamamlanması halinde tarafların Varlık Listesi’ne eklenebileceği açıklanmıştır.
ABD Ticaret, Enerji, Dışişleri ve Savunma Bakanlıklarının mevcut kurallarına göre, Varlık Listesi’nde yapılan tüm eklemelerin, çıkartmaların ve düzeltmelerin hala Son Kullanıcı İnceleme Komitesi’nin ( End-User Review Committee) onayına bağlı olduğu belirtilmiştir. Açıklanan kural, UVL'ye otuz bir yeni varlık eklemiş ve ilgili şartları karşılayan dokuz varlığı kaldırmıştır.
Şafak Herdem, Elif Ergenekon
