Türk Şirketlerinin Tasfiyesinde Vergilendirme Perspektifi

 Şirket kuruluşunun yanı sıra, bir yatırımcı şirketini feshetme kararı alabilir veya şirket için tasfiye sürecinin başlamasını kaçınılmaz hale getirecek şekilde kanunlarda belirtilen fesih koşulları oluşabilir. Tasfiye süreci, uzun zaman alabilen ve şirketin işlemlerinin ve vergilendirme prosedürlerinin şirketin genel faaliyetlerinden farklı hüküm ve koşullara tabi olduğu bir dönemdir.

Bir sermaye şirketi, aşağıdaki gibi kanunlarda belirtilen farklı nedenlerden dolayı feshedilebilir

• Şirket'in süresinin sona ermesi,
• Şirket'in konusunun gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkansızlaşması,
• Şirket organlarının eksikliği veya genel kurul toplantılarının imkansızlığı,
• şirketin iflası,
• şi̇rketi̇n feshi̇ne i̇li̇şki̇n genel kurul karari
• haklı nedenlerin varlığı,
• kanunlar tarafından belirtilen diğer nedenler.

Fesih sebepleri ve şartlarının varlığına rağmen, bir şirketin feshi tasfiye sürecinin tamamlanması çerçevesinde tamamlanır.

Türk Ticaret Kanunu'na ("TTK") göre, yukarıda belirtilen sona erme sebeplerinin gerçekleşmesi halinde şirket tasfiye dönemine girer. Tasfiye döneminde şirketin tasfiyesine ilişkin tüm işlemler yapılabilir ve şirket organlarının yetkileri tasfiye amaçlarıyla sınırlıdır. Tasfiye işlemleri, TTK'nın ilgili hükümleri çerçevesinde şirket tarafından atanan tasfiye memurları tarafından yürütülür. Tasfiye memurları atandıktan sonra ticaret siciline bildirilir. Tasfiye memurlarının tasfiye işlemlerine ilişkin sorumlulukları ve yükümlülükleri vardır. Tasfiye memurları, şirket mallarını pazarlık usulü ile satma yetkisine sahip olup, şirket mallarının envanterini ve mali tablosunu çıkarmak, şirket mallarını tasfiye etmek, şirket alacaklılarının alacaklarını ödemek, defter tutmak, mali tabloları düzenli olarak genel kurula sunmak ve şirkete tahakkuk eden vergileri beyan etmek ve ödemek gibi yükümlülükleri de bulunmaktadır. Tasfiye memurları' şirket temsilcilerinin sorumluluğuna benzer bir sorumluluk taşırlar ve kusurlarının bulunmadığını ispat edemedikleri sürece şirketin tasfiyesine ilişkin tüm işlemlerden üçüncü kişilere ve malvarlıkları ile bizzat şirkete karşı sorumludurlar.

Diğer durumlarda olduğu gibi tasfiye sürecinde de vergilendirmenin nasıl düzenlendiği ve herhangi bir muafiyet olup olmadığı sorusu gündeme gelmektedir. Bilindiği üzere, tasfiye sürecinde de şirketin varlığı devam etmekte olup, bir farkla ki şirket tasfiye şartlarına tabidir. İlgili vergi kanunlarına göre, bir şirketin tasfiyesinin başlaması ve tamamlanması vergi kanunlarında belirtilen süre içinde vergi dairesine bildirilmelidir. KDV ve kurumlar vergisi gibi tahakkuk etmiş tüm vergiler ödenir ve tasfiye dönemi hesap dönemi olarak kabul edilir. Bu tasfiye dönemi, şirket tarafından genel olarak kullanılabilecek diğer belirli hesap dönemlerinden bağımsızdır. Ayrıca, tasfiye sürecine ilişkin olarak kurumlar vergisi beyannamesine eklenmesi gereken özel belge ve bilgiler bulunmaktadır.

Pay sahiplerinin en temel haklarından biri şirketten kar payı almaktır. Tasfiye sürecinde pay sahipleri, şirketin borçları ve hisse bedelleri tamamen ödendikten sonra kalan tutardan pay alma hakkına sahiptir. Bu konu tasfiyenin iptali kararı ile ilgilidir, öyle ki tasfiye sürecinden arta kalan tutarın dağıtımına başlandıktan sonra tasfiyenin iptali mümkün değildir.

TTK'nın geçici 7. maddesi uyarınca, 01.07.2014 tarihine kadar TTK'da belirtilen şartların ticaret sicili, diğer kurumlar veya üçüncü kişiler tarafından tespit edilmesi halinde, gayri faal sermaye şirketlerinin kaydı resen silinecektir. Bu durumda, bu şirketler "basitleştirilmiş tasfiye" olarak adlandırılan tasfiye işlemleri yapılmaksızın kayıttan düşürülecektir. Bu tasfiye süreci daha kısa sürmekte ve prosedürleri genel tasfiye prosedürlerine göre daha basitleştirilmektedir. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile sağlanan bu basitleştirilmiş tasfiye sayesinde kağıt üzerindeki şirket sayısının azalması beklenmektedir.