TR-TR 
EN-US 
4 Ocak 2020 tarihli Resmi Gazete’de Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımlandı. İlgili Yönetmelik ile hizmet sağlayıcıların arama, mesaj ve e-posta gibi farklı tipte ileti onaylarını saklayıp yönetebilecekleri, alıcıların ise verdikleri onayları görüntüleyip kaldırabilecekleri ve izinsiz ileti gönderimlerini şikâyet edebilecekleri ulusal bir sistem olan İleti Yönetim Sistemi (“İYS”) ile ilgili değişiklikler yapılmıştır.
İYS, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde Ticaret Bakanlığı tarafından görevlendirilmiş Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nce geliştirilen ticari elektronik ileti izinlerinin ve şikâyet süreçlerinin yönetilmesinin amaçlandığı ulusal bir platformdur.[1]
Yönetmelik’in 5. maddesinde yapılan değişiklikle ticari ileti göndermek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin İYS’ye kayıt olması gerektiği hükme bağlanmış ve İYS üzerinde onay kaydı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyeceği belirtilmiştir.
Mevcut Onayların Sisteme Girilmesi
Yönetmelik’in geçici 2. maddesi ile, hizmet sağlayıcıların diğer bir deyişle ticari elektronik ileti faaliyetinde bulunanların mevcut ticari elektronik ileti onaylarını 1 Haziran 2020 tarihine kadar İYS’ye girmeleri öngörüldü. İlgili tarihe kadar İYS’ye girişi yapılmayan onaylar geçersiz sayılacak ve Yönetmelik’in 5. maddesinde belirtildiği üzere İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyecektir.
Diğer yandan, alıcılara da Yönetmelik’in geçici 2. maddesi ile, İYS’ye girilen onay kayıtlarını 1 Eylül 2020 tarihine kadar kontrol etme imkanı tanındı. Aynı madde ile alıcıların 1 Haziran 2020 tarihinden sonraki üç aylık sürede kaydedilen onayları kontrol etmemesi halinde, bu onayların geçerli kabul edileceği ve ilgili alıcılara İYS üzerinden ret imkanlarına ilişkin bilgilendirme yapılacağı düzenlendi.
İYS’nin hizmet sağlayıcılar için kayıt başvurularının 15 Ocak 2020’de başlayacağı, 1 Mart 2020 tarihinde ise sistemin faaliyete geçeceği ilgili sitede duyurulmuştu.[2]
Yeni Düzenlemeler
- İYS istenmeyen ticari elektronik iletileri en aza indirgemek amacıyla onay ve ret mekanizmalarına birtakım yenilikler kazandırmıştır. Öncelikle İYS üzerinden alınan onaylarda olumlu irade beyanı ve elektronik iletişim adresinin yer alması yeterli görülmüştür. İYS üzerinden alınmayan onaylara ilişkin ise onayın alındığına ilişkin ispat yükümlülüğü hizmet sağlayıcıya ait olup bu onayların da üç iş günü içinde İYS’ye kaydedilmesi gerektiği, aksi takdirde geçersiz kabul edileceği belirtilmiştir. Yapılacak olan kayıt kapsamında İYS’nin internet sitesinde belirtildiği üzere hizmet sağlayıcıların alınan kaydın türü (onay ya da ret) ve kaynağı (örneğin; ıslak imzalı form, elektronik form ya da 1 Mayıs 2015 öncesi kayıtlar), onaya ya da rete ilişkin iletişim adresi, kaydın tarihi, iletişim kanalı (arama/mesaj/e-posta) bilgilerini ilgili sisteme girmeleri gerekecektir.[3]
- Hizmet sağlayıcının alıcının ret bildiriminde bulunabilmesi için müşteri hizmetleri numarası, kısa mesaj numarası veya yalnızca ret bildirimine özgülenmiş bir URL adresi gibi erişilebilir iletişim adresine ticari elektronik iletide yer vermesi yükümlülüğü İYS kapsamında da devam etmektedir. Hizmet sağlayıcıların kendilerine iletilen ret bildirimlerini üç iş günü içerisinde İYS’ye bildirme zorunluluğunun yanı sıra alıcılara da İYS üzerinden ret haklarını kullanma imkanı tanınmıştır.
- Yönetmelik’in 11. maddesine eklenen fıkralar ile aracı hizmet sağlayıcılara, ticari elektronik ileti gönderim sistemlerini İYS ile uyumlulaştırma ve İYS’ye kayıt olmayan hizmet sağlayıcılara ait ileti gönderimini başlatmama yükümlülüğü getirilmiştir. Bu kapsamda, aracı hizmet sağlayıcılar kendilerinden talep edildiği üzere ileti göndermeden önce alıcıların İYS üzerinde onay kaydının bulup bulunmadığını kontrol etmeli ve onay alınmasını gerektirmeyen hallerde gönderilmesi talep edilen iletilere ilişkin hizmet sağlayıcılardan bu yönde beyan almalıdır.
- Yönetmelik’in 6. maddesinde düzenlenen onay gerektirmeyen bildirim ve bilgilendirmelere yönelik hükümler korunmuş ve eklenen 5. fıkra ile İYS üzerinden bu kapsamda bir kontrol yapılmayacağı düzenlenmiştir. Diğer yandan tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ve önceden onay alınması zorunlu olmayan ticari elektronik iletiler için ret hakkının kullanılıp kullanılmadığının İYS üzerinden takip edileceği belirtilmiştir.
- Hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların onay kayıtlarını, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren bir yıl saklama yükümlülüğü, yapılan değişiklik ile üç yıla çıkarıldı.
Şikâyet Mekanizması
Yönetmelik’in 14. maddesinde yapılan değişiklikle, değişiklik öncesinde e-Devlet[4] ve Ticaret Bakanlığının[5] internet sitesi üzerinden yapılabilen usulsüz ticari elektronik ileti şikâyetleri, artık İYS üzerinden de yapılabilecek. Yapılan şikâyet başvurularının öncelikle İYS üzerinden ön incelemeye tabi tutulacağı öngörüldü.
Değişiklik öncesinde şikâyet başvurusu kapsamında ileti içeriği yeterli kabul ediliyor ve iletinin görseli isteğe bağlı olarak başvuruya eklenebiliyorken, artık başvurularda sadece iletinin görsel örneğinin kullanılabileceği düzenlendi.
[1] https://iys.org.tr/iys/nedir
[2] https://iys.org.tr/iys/nedir
[3] https://iys.org.tr/iys/sss
[4] https://www.turkiye.gov.tr/gtb-ticari-elektronik-ileti-sikayet-sistemi
Yazar: Aslı Naz Ünlü
