Google LLC ve Alphabet, Inc.'in (“Google”,“Davalılar”) Google Asistan yazılımının kullanıcıları (“Davacılar”) tarafından, Google’ın, yazılımın binlerce kullanıcısının özel görüşmelerini yasadışı bir şekilde ele geçirdiği, kaydettiği, ifşa ettiği ve kullandığı iddiası ile açılan toplu davada 1 Temmuz 2021 tarihinde Kuzey Kaliforniya Bölge Mahkemesi (“Mahkeme”), Davalılar’ın birleştirilmiş davanın tamamının reddi yönündeki talebini, Google'ın gizlilik politikasının tüketicilerin Google'ın hedefli reklamlar için seslerini kaydedebileceğini kabul ettiğini kanıtlamak için "çok belirsiz" olduğu değerlendirmesi ile kısmen onaylayıp kısmen reddetti.
Uyuşmazlık
Kararda, Google Asistan’ın, sesle etkinleştirilen bir yazılım olduğu; bunun, kullanıcıların seslerini kullanarak Google Asistan’a soru sorabileceği ve talimat verebileceği anlamına geldiği belirtilmiştir. Bununla birlikte, bu yazılımın, Google Home, Google Pixel akıllı telefonlar ve Google Android işletim sistemini kullanan üçüncü taraflarca üretilmiş akıllı telefonlar gibi belirli cihazlara önceden yüklenmiş olabileceği gibi; kullanıcısı tarafından cihazlara ayrıca da kurulabileceği açıklanmıştır.
Ayrıca Kararda, Google Asistan sesle etkinleştirildiğinden, sürekli olarak "tetikleyici kelimeleri", yani "Okey Google" veya "Hey Google" gibi kelimeleri dinlediği; bu dinleme işleminin, kısa ses parçacıklarının Google Asistan’ın etkin olduğu aygıtın Rastgele Erişim Belleğinde yerel olarak depolanması suretiyle kaydedilip analiz edilerek yapıldığı; ancak, tetikleyici kelimeler algılanmazsa, bu kaydedilen kısa ses parçacıklarının sürekli olarak üzerine yazıldığı bir diğer ifade ile tetikleyici kelime içermeyen ses parçacıklarının silindiği belirtilmiştir. Ek olarak Kararda, tetikleyici kelimeler algılandığında, Google Asistan’ın "aktif dinleme" moduna geçerek kullanıcının komutunu yerine getirmek amacıyla sesi kaydetmeye ve analiz etmeye başladığı belirtilmekle beraber, Google Asistan’ın, cihazdaki bir düğmeye basılarak manuel olarak da etkinleştirilebileceği açıklanmıştır.
Mahkeme önüne getirilen uyuşmazlıkta Davacılar, Davalılar’ın ses kayıtlarını, kullanıcının talimatının yerine getirilmesi dışında, kullanıcılar tetikleyici kelimeleri hiç kullanmasalar dahi kaydettiğini, bu ses kayıtlarını kullanıcılara kişiselleştirilmiş hedefli reklamları ve Google Asistan'ın ses tanıma özelliklerini geliştirmek amacıyla sakladığını ve kullandığını iddia etmektedir.
Kararda, Google Asistan’ın, diğer kelimeleri yanlışlıkla tetikleyici kelimeler olarak algıladığında, aktif dinleme moduna geçmesinin, "yanlış kabul" olarak bilindiği de açıklanmıştır. Bununla birlikte Davacılar, yanlış kabul durumunda Davalılar’ın ses kayıtlarını yok etmediğini, bunun yerine yanlış kabuller kapsamında Davalılar’ın ses kayıtlarını kullanmaları için yetki verilmediği halde, Davalılar’ın bu kayıtları kişiselleştirilmiş hedefli reklamcılık ve Google Asistan'ın doğruluğunu analiz etmek için kullanmaya devam ettiğini iddia etmiştir. Bu kapsamda, Davacılar, kanıt olarak VRT NWS tarafından yürütülen ve VRT NWS'nin kayıt cihazının yanlış kabuller nedeniyle aktif olduktan sonra kaydedilen binden fazla ses kaydını ve 153 konuşmayı tespit ettiği soruşturmayı örnek göstermiştir.
Dava konusu uyuşmazlığın, Davalılar’ın yanlış kabul durumlarında ses kayıtlarını kullanmasına dayandığı belirtilmekle beraber Davacılar, bu tür bir kullanımın, özellikle kaydedilen konuşmaların çoğu bireylerin evlerinde gerçekleştiği için, mahremiyetin ihlali olduğunu ileri sürmüştür. Davacılar’ın bu uygulamanın Davalılar’ın Gizlilik Politikalarında kullanıcılara verdiği gizlilik güvencelerine aykırı olduğu iddiası ile, bazı kayıtların çocuklara ait olduğundan bahisle çocukların kayıt altına alınmasına rıza gösteremeyecekleri de dikkate alınarak gizliliklerinin ihlal edildiği yönündeki iddialara da karar metninde yer verilmiştir.
Davacılar, yukarıda belirtilenlere dayanarak, Google LLC'ye ve ana şirketi Alphabet Inc.'e çeşitli Amerikan Birleşik Devletleri eyalet yasaları ve federal yasaları uyarınca dava açmıştır. Çok sayıda duruşmadan sonra, Davacılar Kasım 2020 tarihinde üçüncü bir değiştirilmiş şikayette bulunmuş ve Aralık 2020 tarihinde Google, Mahkeme’den tekrar davanın iptalini istemiştir.
Mahkemenin Değerlendirmeleri ve Karar
Mahkeme yaptığı ilk değerlendirme neticesinde, Google'ın, Google Asistan'ın tüketicileri ve çocukları yasa dışı olarak kaydettiğini iddia eden bir toplu davanın tamamen iptali talebini kısmen kabul ederek, Google'ın gizlilik politikasının, tüketicilerin kayıtlarının hedefli reklamcılık için kullanılmasına izin verdiğini kesin olarak belirtmediği sonucuna varmıştır. Buna ek olarak Mahkeme, Kaliforniya Mahremiyetin İhlali Yasası'nın, eyalet ortak hukuku uyarınca inzivaya izinsiz giriş ve Kaliforniya Anayasası’nı ihlal ederek özel hayatın ihlali konusundaki iddialar hakkında davanın iptali istemini reddetmiştir. Bu kapsamda Mahkeme, Google'ın gizlilik politikasının hedefli reklamcılık için bilgi toplayıp kullanacağını açıklamasına rağmen, kullanıcılara manuel etkinleştirme olmaksızın veya tetikleyici kelime söylenmeden yapılan kayıtları kullanacağı konusunda yeterince bilgi vermediğini tespit etmiş ve bu nedenle verilen rızanın geçerli bir rıza olamayacağı değerlendirmesini yapmıştır.
İkinci olarak Mahkeme, Davacılar’ın bir kısmı tarafından öne sürülen, bazı federal Elektronik İletişim Gizlilik Yasası ve Kayıtlı İletişim Yasası iddialarını şikayetin Google'ın ilgili ses kayıtlarını hedefli reklam için kullandığını yeterince ortaya koymadığını değerlendirerek reddetmiştir. Bu kapsamda Mahkeme, gerekçesinde, Davacılar’ın, ele geçirilen iletişimlerde makul bir mahremiyet beklentisine sahip olduklarını ortaya koyamadıklarını, zira ilgili konuşmalara kimlerin dahil olduğu, bu konuşmaların nerede gerçekleştiği ve içeriklerine ilişkin örnekler gibi bu iletişimleri yeterince tanımlamamış olduklarını tespit etmiştir.
Ek olarak Mahkeme, Sıkça Sorulan Sorular’ın Google'ın hizmet şartlarına dahil edilmediğini tespitle, Google'ın Nest Yardım Merkezi’nde Sıkça Sorulan Sorular’a dayanan sözleşme ihlali iddialarını da reddetmiştir. Mahkeme kararında, Davacılar’ın, Google'ın izinleri olmaksızın verilerini kullanma şeklini değiştirdiği teorisine dayanarak iddialarına devam edemeyeceklerine hükmetmekle beraber diğer sözleşme ihlali ve tazminat iddialarının ilerlemesine izin vermiştir.
İlaveten Kararda, Davacılar’ın Kaliforniya Tüketici Yasal Çözümler Yasası'nın ihlal edildiğini öne süren sahtekarlık ve aldatma iddialarının aşırı derecede zayıf olduğudeğerlendirilmekle beraber bu iddiaların savunulmasına izin verilmiş olup Google'ın Kaliforniya Haksız Rekabet Kanunu’nu ihlal ettiğine ilişkin bazı iddiaların düzeltilmesine izin verilmiş ve bu kapsamda Davacılar’ın bu iddiaları tahtında için yeterli ekonomik kayıp iddiasında bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Yukarıda özetlenen değerlendirmeler doğrultusunda Mahkemece kesin olarak reddedilen tek talep ise, diğer iddialar ışığında talebin mükerrer olduğu tespiti ile, Davacılar’ın tespitten kurtulma talebi olmuştur. Son olarak Mahkeme, Davacılar’a şikayetlerini düzeltmeleri için 2 Ağustos 2021'e kadar süre vermiştir.
Simge Kılıç, Esra Temur