TR-TR 
EN-US 
Yeni Odak Noktası Olarak Denizcilik Sektörü
Denizcilik sektörü her zaman ticaret yaptırımlarının odak noktası olmakla birlikte, Trump yönetiminin ABD yaptırımlarını uygulamak için özel sektöre baskı uygulamasının, denizcilik sektörüne giderek daha fazla odaklandığı anlaşılmaktadır. COVID-19 döneminde de yaptırımlarını hafifletmeyen OFAC, özellikle yılın ilk yarısında kaptanlar ve taşıtanlar dahil olmak üzere denizcilik sektörünün çeşitli aktörlerine ilişkin birçok ihlal kararları vermiştir (Bknz:IRISL ve E-Sail kararları). ABD makamlarının daha önce verilen kararlarından da açıkça görüldüğü şekilde, son dönemde denizcilik sektörüne ilişkin verilen kararlarda dikkat çeken nokta ise yaptırım uyum programları eksikliği ve bu programların şirket politikalarına dahil edilmesinin yaptırım ihtimallerinin önüne geçebilerek potansiyel cezaları azaltmaya yardımcı olabileceği olmuştur.
Bu kapsamda ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (“OFAC”) tarafından 14 Mayıs 2020 tarihinde, denizcilik sektöründe faaliyet gösteren odak alt sektörlerin ABD dış politikaları tahtında uygulanan yaptırımlardan kaçınmak amacıyla uygulayabilecekleri uyum programı önerileri sunulan bir kılavuz (“Kılavuz”) yayımlanmıştır. Tarafımızca, özellikle yaptırım uyum programları eksikliklerini vurgulayan kararlar nedeniyle; denizcilik sigortacıları, gemi sahipleri, işletmecileri ve taşıtanlar, gemi kaptanları, gemi klasman şirketleri, liman devleti kontrol otoriteleri, mürettebat işe alım şirketleri, enerji ve metal ticaret şirketlerinin her biri üzerinde spesifik öneriler sunan Kılavuzu incelemeleri önerilmektedir.
Kılavuz hakkında detaylı bilgi için: http://herdem.av.tr/abd-yaptirim-programlari-kapsaminda-denizcilik-faaliyetlerine-iliskin-uyum-gerekleri
Teknoloji Yatırımları İçin Bir Risk: Sosyal Medya Uygulamaları
TikTok isimli sosyal medya uygulaması, son dönemlerde adını kullanıcı sayısı ve popülerliğinin yerine ABD’nin hakkında soruşturma başlattığını duyurmasının ardından İngiltere, Hindistan, Türkiye gibi ülkelerinden de TikTok’a karşı çeşitli aksiyonlar alındığı bilinmektedir.
ABD, sosyal medya uygulamalarının öngörülemez büyümesi ve kontrolsüz veri toplaması nedeniyle alarma geçen ilk ülkelerden biri olarak değerlendirilebilir. Buna göre ABD’li şirketlerin, ABD vatandaşı olmayanlar tarafından kontrolüne yol açan ticari işlemler üzerinde denetim ve kontrol yetkisine sahip olan Amerika Birleşik Devletleri Yabancı Yatırım Komitesi (“CFIUS”), TikTok’un ana şirketi ByteDance’in 2018 yılında Amerikan şirket Musical.ly’i satın alırken CFIUS’tan izin almaması nedeniyle TikTok hakkında bir soruşturma başlatmıştır. Bu durumun başlıca nedeni ise Çin hükümeti ile yakın ilişkileriyle bilinen ByteDance’in Çin Milli İstihbarat Kanunu hükümleri uyarınca Çin devleti tarafından yürütülen istihbarat faaliyetleri kapsamında sahip olduğu uygulamalar aracılığı ile toplanan, kullanıcılara ait konum, resim ve biyometrik vb. verilerin aktarımını gerektirecek şekilde iş birliği yapmaya zorlanabilecek olması olarak anlaşılmaktadır.
Daha öncesinde benzer nedenlerle ulusal güvenlik riski teşkil ettiği gerekçesiyle Amerikan randevu uygulaması Grindr’ın Çin merkezli Kunlun Tech tarafından satın alınması işlemini geri alarak, şirketin tekrar satılmasına karar veren CFIUS’un ABD’nin artan Çin politikaları sebebiyle TikTok dahil olmak üzere çeşitli sosyal medya uygulamaları üzerinde yoğunlaştığı gözlemlenmektedir. Bu nedenle, Çin başta olmak üzere ABD’de ABD’nin politikalar yürüttüğü ülkelerle bağlantılı yatırım yapacak olanların, ilgili mevzuat dışında son gelişmeleri ve güncel kararları da takip ederek sağlam adımlar atması önerilmektedir.
TikTok soruşturması ile ilgili detaylı bilgi için: http://herdem.av.tr/ulusal-guvenlik-tehdidi-tiktok
ABD’de teknolojik yatırımlarla ilgili mevzuat bilgilendirmesi için: http://herdem.av.tr/cfius-ve-firrma-duzenlemeleri-kapsaminda-abdde-teknolojik-yatirimlar
İhracat İdaresi Yönetmeliği Kapsamında Yeni Sınırlamalar
ABD Ticaret Bakanlığı Sanayi ve Güvenlik Dairesi (“BIS”) 28 Nisan 2020 tarihinde, 29 Haziran 2020 itibariyle değiştirecek olan yeni İhracat İdaresi Yönetmeliği (“EAR”) kurallarını yayımladı. Söz konusu değişiklikler ihracat kontrollerine tabi yeni eklenen öğelerin yanında, sivil nihai kullanıcılar için ve Çin, Rusya, Venezuela gibi D1 grubu ülkeler için halihazırda var olan lisans muafiyetinin kaldırılması ve çeşitli ihracat lisansı kısıtlamaları konularını ele almaktadır. Buna göre, EAR'ın halihazırda var olan askeri nihai kullanım tanımı mühimmat listesi (US munitions list) ve EAR kapsamında belirtilen diğer ürünlere ek olarak operasyon, kurulum, bakım, onarım, revize, yenileme, geliştirmeyi destekleyen veya bunlara katkıda bulunan herhangi bir maddeyi içerecek şekilde genişletilmektedir. Yeni değişiklikler ayrıca Çin, Rusya ve Venezuela’ya yapılacak askeri nihai kullanıcı ile birlikte askeri nihai kullanım için belirli maddelerin ihracatı, yeniden ihracatı ve transferi kapsamındaki ihracat lisansı başvurularının BIS tarafından “ret varsayımı”na göre değerlendirileceğini ortaya koymaktadır.
Ek olarak, 15 Mayıs 2020 tarihinde BIS tarafından yayımlanan ara karar uyarınca, EAR kapsamında yaptırım uygulanan kurumlar listesinde yer alan Huawei ve bağlı kuruluşlarına, EAR’a tabi belirli ürünlerin tedarik edilmesi yasaklanmıştı. Ancak yine BIS tarafından 15 Haziran 2020 tarihinde yayımlanan basın bildirisi ile Huawei’nin bu listeye eklenmesinden önce onunla paylaşılması lisansa tabi olmayan, ticari amaç gütmeyen ve önemli standart geliştirme faaliyetlerine ilişkin teknolojinin, artık ABD’deki şirketler tarafından lisansa gerek olmaksızın ilgili standart geliştirme kurum ve kuruluşları ile paylaşılabileceği açıklandı.
Değişikliklere ilişkin detaylı bilgi için: http://herdem.av.tr/ihracat-kontrolu-ve-uyum-amerika-ihracat-idaresi-yonetmeligi-kapsaminda-yeni-sinirlamalar
BIS’ın Huawei kararları için: http://herdem.av.tr/abdden-huaweiye-ihracat-yasagi ve http://herdem.av.tr/abdden-huaweiye-yonelik-ihracat-kisit-serbestisi-onemli-standart-gelistirmeleri
İhracat Kontrolleri ve Veri Aktarımı
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından 26 Aralık 2019 tarihinde, verilen bir karar uyarınca 25 Mart 2020 tarihinden itibaren ABD dışına uçtan uca şifreleme yöntemi kullanılarak korunan kontrollü teknik verileri transferinin Uluslararası Silahlanma Trafiği Yönetmelikleri (“ITAR”) tahtında ihracat sayılmayacağına ve bu tür verilerin AB dışına transferi için ihracat lisansına gerek olmadığına karar vermiştir. Bu kapsama giren teknik verilerin ise, söz konusu muafiyetten yararlanabilmesi için aşağıda sayılı özellikleri taşıması gerekmektedir:
i. Tasnif dışı (unclassified),
ii. Uçtan uca şifreleme kullanılarak koruma altına alınmış;
iii. Yazılım uygulaması, kriptografik anahtar yönetimi ve diğer prosedürler ve kontrollerle desteklenen Federal Bilgi İşleme Standartları Yayını 140–2 (FIPS) veya ilgili mevzuat ile uyumlu kriptografik modüller (donanım veya yazılım) kullanılarak veya yürürlükteki ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) yayınlarında sağlanan yönergelere veya İleri Şifreleme Standardı (AES) tarafından elde edilen en az 128 bit güvenlik gücüne eşdeğer güvenlik gücü sağlayan diğer şifreleme yöntemleriyle güvence altına alınmış,
iv. Kasıtlı olarak ITAR tahtında tanımlanan yasaklı ülkelerdeki veya Rusya’da bulunan bir kimseye gönderilmemiş veya burada saklanmamış ve benzeri şekilde bu ülkelerden veya Rusya’dan gönderilmemiş olan veriler
Detaylı bilgi için: http://herdem.av.tr/abd-ihracat-kontrol-duzenlemeleri-itar-kapsaminda-veri-aktarimina-yeni-duzenleme
Şafak Herdem, Deniz Çelikkaya
