TR-TR 
EN-US 
22 Haziran 2021 tarihinde, Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (“Divan”) resmi basın bülteninde “YouTube ve Cyando” başlıklı 682/18 ve 683/18 sayılı kararları yayımlanmıştır. Divan, 682/18 ve 683/18 sayılı kararlarında özet olarak, çevrimiçi platform operatörlerinin, bu platformların kullanıcıları tarafından yasa dışı yollarla yayımlanmış telif hakkıyla korunan herhangi bir içeriği umuma arz edemeyeceklerine hükmetmiştir. Bununla birlikte, Divan 682/18 ve 683/18 sayılı kararlarında, söz konusu çevrimiçi platform operatörlerinin, bu platformları kullanılabilir hale getirmenin ötesinde, telif hakkı korumasına tabi herhangi bir içeriği umuma arz etmek için katkıda bulunduklarında, telif hakkını ihlal etmiş olacaklarını belirtmiştir.
Uyuşmazlık
C-682/18 sayılı kararın düzenlenmesine yol açan uyuşmazlıkta, bir müzik yapımcısı olan Frank Peterson, YouTube’a ve YouTube’un yasal temsilcisi Google aleyhine, 2008 yılında YouTube üzerinde çeşitli haklara sahip olduğunu iddia ettiği bir dizi kayıttan çevrimiçi yayın yapılmasıyla ilgili Alman mahkemeleri huzurunda dava ikame etmiştir. Alman mahkemeleri nezdinde ikame edilen bu davada, Sarah Brightman’ın A Winter Symphony albümünden şarkıların ve ‘Symphony Tour’ konserleri sırasında yapılan özel ses kayıtlarının, YouTube kullanıcıları tarafından Frank Peterson’ın izni olmadan yayımlandığı belirtilmiştir.
Bununla birlikte, C-683/18 sayılı ikinci karara konu uyuşmazlıkta ise, yayımcı Elsevier, 2013 yılında Uploaded dosya barındırma ve paylaşım platformunda Elsevier’in münhasır haklara sahip olduğu çeşitli eserlerin çevrimiçi olarak yayınlanmasıyla ilgili olarak Cyando aleyhine Alman mahkemeleri nezdinde dava ikame etmiştir. Davaya konu olan Gray’s Anatomy for Students, Atlas of Human Anatomy ve Campbell-Walsh Urology isimli eserlerin Uploaded platformunun kullanıcıları tarafından, Elsevier’in izni olmaksızın, rehabgate.com, avaxhome.ws ve bookarchive.ws adreslerinden ulaşılabilecek şekilde paylaşıldığı da eklenmiştir.
İki uyuşmazlığı da inceleyen Almanya Federal Adalet Divanı, sonraki uyuşmazlıklara da emsal teşkil etmesi amacıyla, Divan’a, çevrimiçi platform operatörlerin kullanıcıları tarafından bu tür platformlarda yasadışı yollarla çevrimiçi yayımlanan, telif hakkı korumasına tabi eserlere ilişkin çevrimiçi platform operatörlerinin sorumluluğu hakkında bir dizi soru yöneltmiştir.
Bunun üzerine Divan, söz konusu sorumluluğu, anılan tarihte geçerli olan, telif haklarına ilişkin 2001/29 sayılı Direktif, Elektronik Ticarete İlişkin 2000/31 sayılı Direktif ve Telif Haklarının Uygulanmasına İlişkin 2004/48 sayılı Direktif kapsamında incelemiş ve bahsedilen soruların, daha sonra yürürlüğe giren Dijital Tek Pazardaki Telif Hakkı ve İlgili Haklara İlişkin 2019/790 sayılı Direktif’le belirlenen kurallar dizisiyle ilgili olmadığını değerlendirmiştir.
Ayrıca Divan, bu çevrimiçi platform operatörlerinin, kendi platformlarına yüklenen içerik hakkında bilgi veya kontrol sağlayacak türden aktif bir rol oynamadıkları sürece 2000/31 sayılı Direktif kapsamındaki sorumluluk muafiyetinden yararlanabileceklerini tespit etmiştir.
Mahkemenin Değerlendirmeleri ve Karar
Divan, öncelikle, bir video paylaşım platformu operatörünün veya kullanıcılarının telif hakkı korumasına tabi içeriği yasa dışı olarak umuma arz edebilecekleri bir dosya barındırma ve paylaşım platformu operatörünün, mevcut uyuşmazlıklara konu olaylarda, 2001/29 sayılı Direktif kapsamında bu içeriğin ‘umuma arz edilmesi’ meselesini gerçekleştirip gerçekleştirmediği hususunu incelemiştir. Bu bağlamda Divan, çevrimiçi platform operatörlerinin, bu platformların kullanıcıları tarafından yasa dışı bir şekilde çevrimiçi yayımlanan telif hakkı korumasına tabi içeriği, sadece bu platformları kullanıma sunmanın ötesinde, telif hakkı korunan içeriğin telif hakkını ihlal ederek kamuya erişiminin sağlanmasında ayrıca katkıda bulunmadıkça, bu operatörlerin telif hakkı korunan içeriği kamuya kendileri arz etmiş sayılmayacağına hükmetmiştir. İlaveten, Divan, çevrimiçi platform operatörlerinin, bu platformların kullanıcıları tarafından yasa dışı yollarla çevrimiçi yayımlanan telif hakkı korumasına tabi içeriği, sadece bu platformları kullanıma sunmanın ötesinde, telif hakkı korunan içeriğin telif hakkını ihlal ederek kamuya erişiminin sağlanmasında ayrıca katkıda bulunmadıkça, bu operatörlerin telif hakkı korunan içeriği umuma kendileri arz etmiş sayılmayacağına hükmetmiştir.
İkinci olarak Divan, bahsi geçen çevrimiçi platform operatörlerinin almış olduğu rolün tarafsız olup olmadığını, eylemlerinin sadece teknik, otomatik ve pasif olup olmadığını, depoladığı içerik hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadığı, kontrol etmediği veya aksine, bu çevrimiçi platform operatörlerinin söz konusu içerik hakkında bilgilendirici veya kontrolcü aktif bir rol oynayıp oynamadığını değerlendirmiştir. Bu bağlamda Divan, bu çevrimiçi platform operatörlerinin, platformuna yüklenen içerik hakkında bilgilendirici veya kontrol edici aktif bir rol almaması halinde, sorumluluk muafiyetinden yararlanabileceğini tespit etmiştir. Ayrıca Divan, çevrimiçi platform operatörlerinin Elektronik Ticarete İlişkin 2000/31 sayılı Direktif kapsamında öngörülen sorumluluktan muaf tutulması için, kullanıcılarının platformuna yüklenen içerikle ilgili olarak işlediği belirli yasadışı eylemler hakkında bilgi sahibi veya farkında olması gerektiğini de eklemiştir.
Son olarak, Divan, 2001/29 sayılı Direktif uyarınca, telif hakkı sahiplerinin ulusal düzenlemeler çerçevesinde, çevrimiçi platform operatörlerinin üçüncü bir tarafın hakkını ihlal etmesine karşılık ihtiyati tedbir kararına başvurulabilmelerinin mümkün olduğunu belirtmiştir. Ek olarak Divan, ulusal mahkemelerin, böyle bir koşulu uygularken, bu koşulun hak sahibine orantısız bir zarar verecek şekilde ihlalin fiilen sona ermesiyle sonuçlanmadığından emin olması gerektiğini belirtmiştir.
Ezgi Ceren Aydoğmuş, Esra Temur
