EN-US 
TR-TR 
Amerika Birleşik Devletleri Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (“OFAC”), 8 Temmuz 2020 tarihinde Amazon.com, Inc.’in (“Amazon”) birden fazla yaptırım düzenlemesini ihlal etmesinden dolayı, Amazon ile 134.523,00 Amerikan Doları (“USD”) değerinde bir uzlaşma anlaşması imzalandığını açıkladı. OFAC mevzuatı tahtında Amazon tarafından gerçekleştirilen söz konusu ihlaller, aşağıdaki gibi belirtilmiştir:
i. Amazon’un kullandığı OFAC uyum programlarındaki eksikliklerin bir sonucu olarak yaptırıma tabi kişi ve kurumlar listesinde (“SDN listesi”) bulunan kişilere mal ve hizmet sağlanması,
ii. OFAC tarafından yaptırım uygulanan Kırım, İran ve Suriye’de bulunan kişilere mal ve hizmet sağlanması,
iii. OFAC tarafından yaptırım uygulanan Küba, İran, Kuzey Kore, Sudan ve Suriye’nin yabancı ülkelerde bulunan elçiliklerine mal ve hizmet sağlanması.
Uyum Programı Hataları
OFAC’in American Express kararında olduğu gibi, ilgili anlaşma ile bir kez daha uyum programı kullanmanın yeterli olmadığı ancak bu programların etkin çalışması sonucu yaptırım risklerinin önlenebildiğinin altı çizilmektedir. Şöyle ki, ilgili anlaşmada belirtilen ihlaller silsilesinin temel nedeni Amazon’un uyum programı dahilinde uygulanan otomatik yaptırım tarama süreçlerinin, mal veya hizmet sağlanacak müşterileri ve ilgili verileri tam olarak analiz edememesi nedeniyle meydana geldiği belirtilmektedir. Örnek olarak, Amazon’un yaptırım tarama süreçleri “Yalta, Krimea”daki adresleri içeren siparişleri, sisteme “Yalta” terimi girildiğinde bu terimin Kırım ile eşleştiğini saptayamaması veya üçüncü ülkelerde bulunan İran Büyükelçiliği'ne gönderilen siparişleri aynı şekilde yaptırım riskli olarak işaretleyememesi verilmiştir.
Genel Lisans Koşullarının İhlal Edilmesi
Söz konusu anlaşmada Amazon’un ihlallere ek olarak, OFAC tarafından verilen ve zorunlu raporlama şartı içeren 5 numaralı genel lisans uyarınca Kırım bölgesine ilişkin yapılan 362 işlemi zamanında bildirmeyerek genel lisans ile söz konusu işlemler üzerinde Amazon’a verilen yetkilendirmeyi geçersiz kıldığı belirtilmiştir. İlgili dava bu şekilde, OFAC’ın genel lisans şartlarına raporlama yükümlülüklerinin zamanında yerine getirilmesi de dahil olmak üzere tüm yönlerine uymanın önemini de göstermektedir.
Uzlaşma Sonucu
Söz konusu anlaşmada belirtilen ihlaller için yasal maksimum para cezası tutarının 1.038.206.212,00 USD olmasına rağmen OFAC, Amazon'un bu ihlalleri OFAC’e gönüllü olarak açıklaması ve ihlallerin farkına varıldıktan sonra Amazon tarafından alınan önleyici tedbirler nedeniyle söz konusu para cezasının indirilmesine karar verdi. Buna göre OFAC’in ilgili kararına varırken değerlendirdiği ağırlaştırıcı ve hafifletici faktörler aşağıdaki gibidir:
Ağırlaştırıcı Faktör Olarak Değerlendirilen Hususlar:
i. Amazon, otomatik yaptırım tarama süreçlerinin uygulanışını takip ederken dikkatli özeni göstermemesi,
ii. Görünen ihlallerin çoğunun düşük değerli perakende, tüketici malları ve hizmetlerinin sağlanmasını içermekle birlikte, Amazon’un İran’ın Tokyo ve Brüksel’deki Büyükelçilik'lerinde bulunan kişiler adına kişisel güvenlik ekipmanları siparişlerinin işlemesi,
iii. Amazon’un, e-ticaret web siteleri aracılığıyla tüketici malları ve hizmetleri sağlaması ve dünyanın en büyük ticaret şirketlerinden biri olması.
Hafifletici Faktör Olarak Değerlendirilen Hususlar:
i. Söz konusu ihlallere sebep olan işlemlerden önceki 5 sene içerisinde Amazon ile ilgili OFAC tarafından herhangi bir yaptırım kararı verilmemesi,
ii. Amazon'un bu ihlalleri OFAC’e gönüllü olarak açıklaması, soruşturma sırasında işbirliğinde bulunması ve ihlallerin farkına varıldıktan sonra Amazon tarafından iç soruşturma yürütülmesi,
iii. Amazon tarafından ihlallerin farkına varıldıktan sonra yaptırım tarama süreçlerinin iyileştirilmesine yönelik tedbirler alınması ve OFAC ile yapılan uzlaşmanın sonucunda yaptırım riskini hafifletmek adına anlaşma ile belirlenen önlemleri almayı kabul etmesi.
Şafak Herdem, Deniz Çelikkaya
