Brexit ve Veri Koruması Bilinmezliği

Veri Koruması ve bu yönde oluşturulan kanunlar açısından çok hareketli bir yıl olan 2018; öncelikle AB tarafından çıkarılan GDPR (General Data Protection Regulation) uyumlanması ve sonrasında Brexit ve veri koruması üzerinde yarattığı belirsizlik ile gündeme geldi. Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden çıkmasına 6 ay kadar kısa bir süre kalmışken, AB ve Birleşik Krallık arasındaki ilişkinin ve veri akışının nasıl olacağına dair yorumlar ve tartışmalar sürmekte.

Brexit’in veri koruma anlamında doğuracağı sorumluluklar nasıl olacak? Bu değişiklik kurumlar için ne ifade edecek?

Bu konuyla ilgili ihtimaller nasıl bir Brexit ile karşılaşacağımıza göre şekillenmektedir.

• Ilıman bir Brexit

Ilıman bir Brexit “usulen” AB’den ayrılmayı tanımlamaktadır, dolayısı ile etkileri politik anlamda en hafif şekilde olacaktır. Veri koruması anlamında bu durum AB ve Birleşik Krallık arasındaki Kişisel Veri alışverişinin zarar görmeden devam etmesi anlamına gelmektedir. Böyle bir durum Information Commisioner’s Office (ICO) veya diğer adı ile Bilgi Komisyonu Ofisi’nin mevzuata ilişkin gözetiminin tek duraklı hizmet anlayışı ile devam edeceği anlamına da gelmektedir. Birleşik Krallık’ın veri koruması ile ilgili yaptığı GDPR’a uygun olan son düzenlemeler eğer politik konuda bir orta nokta bulunursa bu ihtimalin gerçekçi olduğunu göstermektedir.

Olasılığı: %20

• Yarı-Ilıman bir Brexit

Bu ihtimale gerçekçi bir bakış açısıyla yaklaşıldığında ICO’ya (Bilgi Komisyonu Ofisi’ne) tek duraklı hizmet anlayışı ile gidilemeyecek ve AB ile Birleşik Krallık arasındaki veri alışverişinin serbest bir şekilde devam etmesine önem verilmesi gerekecektir. Avrupa Komisyonu’nun böyle bir olasılıkta şartlar karşılanmış ise bir “uygunluk kararı” vermesi gerekmektedir. Bu ihtimalde bugün olduğu gibi Birleşik Krallık kurumları AB ile güvenli bir şekilde veri alışverişi yapabilecektir. Aynı zamanda ICO’nun şirketlerin bağlayıcı kurallarını yetkilendirme sürecinde aktif olarak hareket etmeye devam edeceğini de göstermektedir.

Olasılığı: %40

• Yarı-Zor Brexit

Bu ihtimalde ise herkes, tabiri caizse kitabına uygun hareket edecek ve Birleşik Krallık ve AB arasında sürdürülmesi istenen özel nitelikli ilişki pek dikkate alınmayacaktır. Avrupa Komisyonu tarafından Birleşik Krallık’a tarafsız bir şekilde yaklaşılacak, uygunluk kararlarının verilmesinde herhangi şekilde hızlı sonuç beklenmeyecektir. Bu ihtimal pratikte uygunluk kararı almak isteyen AB’den veri alacak olan Birleşik Krallık alıcıları için uzun bekleme süreleri yaratacak ve dolayısı ile bu zamanları telafi etmek adına sözleşmesel ilişkilerde belli tedbirler alınması ve uygulanması gerekecektir.

Olasılığı: %30

• Zor Brexit

Bu ihtimal sonucu veri koruma anlamında istenen ve umulan; AB uygunluk kararı ve ICO gibi veri koruma kurumlarının bir role sahip olması kapıları kapanacaktır. Bu şekilde oluşacak politik düşmanlık sonucu; anlaşma konusunda ve AB-Birleşik Krallık arasında düzenlenebilecek veri korumaya yönelik sözleşme ve düzenlemelerin de önü kapanacaktır. Böyle bir ihtimal kimsenin yararına olmayacağı için pek mümkün görünmese de eğer gerçekleşir ise, AB ile özgürce yapılması istenen veri alışverişi Birleşik Krallık için zor bir duruma girecektir. AB ile iş yapmak isteyen kişi ve kurumların durumu da zorlaşacaktır.

Olasılığı: %10

Bu ihtimaller göz önüne alındığında bazı önlemlerin alınması ve hazırlıkların yapılması gerekmektedir. Sonuç ne olursa olsun veri koruması anlamında Brexit göz önüne alındığında özellikle şu konulara dikkat edilmesi ve hazırlıkların yapılması gerekmektedir:

-AB ve Birleşik Krallık arasında hali hazırda yapılan veri transferlerinin ve yapılacak veri transferlerinin incelemesinin yapılması,

-Birleşik Krallık’ın AB tarafından bir “uygunluk kararı” alamaması ihtimaline karşı izlenebilecek yolların hazırlanması,

-ICO dışında alternatif kurumlar belirlenmesine hazır olunması ve bu süreçte bir hazırlık başlatılması,

 

-Birleşik Krallık ve AB arasındaki müzakerelerin dikkatle takip edilmesi.