Avrupa Birliği Yaptırımları: Rusya 6. Yaptırım Paketi

Avrupa Birliği Konseyi (“Konsey”) tarafından, 3 Haziran 2022 tarihinde, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı devam eden askeri saldırganlığına yanıt olarak ve Belarus'un ona verdiği destek göz önünde bulundurularak altıncı yaptırım paketi yayımlanmıştır. Önceki beş paketle birlikte, kabul edilen yeni yaptırımların Rusya üzerindeki ekonomik baskıyı daha da artırmak, Rusya'nın Ukrayna'ya savaş açma gücünü baltalamak için tasarlandığı ve daha önceki yaptırım paketlerinde olduğu gibi, bunların da uluslararası ortaklarla koordine edildiği belirtilmiştir.

Petrol Kısıtlamaları

Öncelikle yeni yaptırım paketi, Rusya'nın deniz yoluyla taşınan tüm ham petrol ve petrol ürünlerine tam bir ithalat yasağı içermektedir. Bu, Avrupa Birliği’nin (“AB”) Rusya'dan yapılan mevcut petrol ithalatının yüzde doksanını kapsamaktadır. İşbu yaptırımların derhal yürürlüğe gireceği ve Rus petrol ithalatını düzenli bir şekilde aşamalı olarak durduracağı belirtilmiştir. Bununla birlikte, deniz yoluyla taşınan ham petrol için spot piyasa işlemleri ve mevcut sözleşmelerin yürütülmesine, yürürlüğe girdikten sonra altı ay, petrol ürünleri için ise yürürlüğe girdikten sonra sekiz ay süreyle izin verilecektir. Rusya'ya belirli bir boru hattı bağımlılığı olan Üye Devletler ise, geçici bir muafiyetten yararlanabilecek ve Konsey aksine karar verene kadar boru hattıyla teslim edilen ham petrolü almaya devam edebilecektir. Ancak, bu muafiyetten yararlanan Üye Devletler, söz konusu ham petrol ve petrol ürünlerini diğer Üye Devletlere veya üçüncü ülkelere yeniden satamayacaklardır.

Altı aylık bir azaltma döneminden sonra, AB operatörlerinin, özellikle deniz yoluyla üçüncü ülkelere petrol taşımacılığını sigortalaması ve finanse etmesi yasaklanacaktır. Bu yasakla birlikte, AB operatörlerinin bu tür hizmetlerin önemli sağlayıcıları olması nedeniyle, Rusya'nın ham petrol ve petrol ürünlerini dünyanın geri kalanına ihraç etmeye devam etmesini özellikle zorlaştıracaktır.

Ayrıca, spesifik coğrafi konumu nedeniyle, deniz taşımacılığı yoluyla ham petrol ve petrol ürünleri ithal etmeye devam edebilecek Bulgaristan için 2024 yılının sonuna kadar özel bir geçici istisna üzerinde anlaşmaya varılmış ve Hırvatistan’a da rafinerisinin çalışması için gerekli olan Rus vakumlu gaz yağının ithalatına 2023'ün sonuna kadar izin verilmiştir.

Mali ve Ticari Hizmet Kısıtlamaları

Rus finans sistemi ve Rusya'nın savaşı daha da ilerletmesinde kritik öneme sahip olan Rusya’nın en büyük bankası Sberbank, Credit Bank of Moscow, Russian Agricultural Bank ve Belarusian Bank For Development And Reconstruction SWIFT sisteminden çıkarılmıştır. Bu işlemin, Rus finans sektörünün küresel sistemden izolasyonunu güçlendireceği belirtilmiştir.

Bununla birlikte, kredilere ilişkin önlemler tasfiye edilmiş ve düzenlemenin gözden geçirilmiş bir versiyonunda insani amaçlar gibi durumlarda uygun istisnalar ortaya konmuştur.

Rus hükümetine ve ayrıca Rusya'da kurulan tüzel kişilere, kuruluşlara veya teşebbüslere verilen muhasebe, denetim, yasal denetim, defter tutma ve vergi danışmanlığı hizmetleri, iş ve yönetim danışmanlığı ve halkla ilişkiler hizmetleri gibi doğrudan veya dolaylı olarak belirli işle ilgili hizmetlerin sağlanması artık yasaklanmıştır.

Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Kısıtlamaları

Bu yaptırım paketi ile ayrıca, Rusya'nın devlete ait üç teşebbüsü olan Rossiya RTR/RTR Planeta, Rossiya 24/Rusya 24 ve TV Center International'ın yayın faaliyetleri askıya alınmıştır. Bu yapılar, Rusya hükümeti tarafından, Rusya'nın komşu ülkeleri ile AB ve Üye Devletlerinin istikrarını bozmak amacıyla, propaganda da dahil olmak üzere, Ukrayna'nın işgali hakkındaki bilgileri manipüle etmek ve dezenformasyonu teşvik etmek için araçlar olarak kullanılmıştır.

AB Üye Devletlerindeki bazı düzenleyiciler de Rusya hükümeti tarafından kontrol edilen yayıncılara ve kanallara karşı şimdiden harekete geçmiş olup artık bunların içeriklerini AB genelinde, kablo, uydu, internet veya akıllı telefon uygulamaları aracılığıyla, herhangi bir şekilde veya biçimde dağıtmaları yasaklanmaktadır. Ürünlerin veya hizmetlerin yaptırıma tabi satış noktalarında reklamı da yasaklanmıştır.

Temel Haklar Bildirgesi'ne uygun olarak, bu yaptırımlar söz konusu medya kuruluşlarının ve çalışanlarının AB'de yayıncılık dışında, örneğin araştırma ve röportajlar gibi faaliyetler yürütmesini engellemeyecektir.

İhracat Kısıtlamaları

İhracat kısıtlamaları noktasında ise AB, çift kullanımlı mallar ve teknolojiyle ilgili ihracat kısıtlamalarıyla ilgili gerçek kişi ve teşebbüslerin listesini genişletmektedir.  Bu gerçek, tüzel gerçek kişi veya teşebbüsler, elektronik, iletişim, silah, tersane, mühendislik ve bilimsel araştırma gibi çeşitli sektörlerde faaliyet göstermektedir. Listeye yapılan bu eklemeler hem Rus hem de Belarus teşebbüslerini içermekle birlikte AB, Rusya'nın savunma ve güvenlik sektörünün teknolojik geli??imine katkıda bulunabilecek mal ve teknoloji listesini de genişletmektedir. Bu kapsamda, kimyasal silah üretmek için kullanılabilecek 80 kimyasala da kısıtlama getirilmiştir.

Bu yaptırım paketi ile, Birleşik Krallık ve Kore Cumhuriyeti, büyük ölçüde eşdeğer ihracat kısıtlamalarını benimseyen ortak ülkeler arasına eklenmiştir.

Bireysel Yaptırımlar

AB ayrıca, Buça'da savaş suçları işleyen ve Mariupol şehrinin kuşatmasından sorumlu olan yüksek rütbeli subayları ve diğer kişileri de listelemiştir. Yeni listeler arasında siyasi, propaganda ve iş dünyası figürleri ve Kremlin ile yakın bağları olan kişilerin de yer aldığı belirtilmiştir.

Son olarak, AB’nin Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırganlığının gelişimine yanıt olarak ek yaptırımlar getirmeye hazır olduğu ve Üye Devletlerin yaptırımların uygulanmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir. Kabul edilen altı yaptırım paketinin mümkün olduğunca etkili ve tutarlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak için Komisyon, rehberlik sağlamak ve bilgi sağlamak için ilgililere erişimini arttırmaktadır.

Şafak Herdem, Esra Temur