Avrupa Birliği Yaptırımları: Petrol İthalat Kısıtlamaları Kapsamındaki Raporlama Yükümlülüklerine İlişkin Sık Sorulan Sorular

Avrupa Komisyonu (“Komisyon”) tarafından, 26 Temmuz 2022 tarihinde Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri saldırganlığının ardından kabul edilen yaptırımlarla ilgili petrol ithalat kısıtlamaları kapsamındaki raporlama yükümlülüklerine ilişkin Sık Sorulan Sorular (“SSS”) yayımlanmıştır.

Öncelikle SSS ile, tali sözleşmelerin raporlanması gerekip gerekmediği hususuna değinilmiştir. Bu aşamada, ilgili AB operatörleri ve ulusal yetkili makamlar üzerinde makul olmayan bir idari yük oluşturacağından, tali sözleşmelerin bildirilmesine gerek yoktur. Yalnızca ithalat sözleşmelerinin, ilgili ortak şablonlar aracılığıyla bildirilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, bir Üye Devlet tarafından ithalat yapılması durumunda ancak nihai teslimatın başka bir Üye Devlette olması durumunda, malları alan Üye Devlet tüm teslimatları mı yoksa sadece kendi topraklarındaki teslimat miktarlarını mı rapor etmelidir sorusuna açıklık getirilmiştir. Basamaklı sözleşmelerle ilgili olarak, Üye Devletler arasında raporlamanın tekrarını önlemek için, mallar başka bir Üye Devlette daha fazla teslimat için olsa bile, ithalat yalnızca malların AB'nin gümrük bölgesine girdiği Üye Devlet tarafından bildirilmelidir.

Bir diğer SSS ile, Komisyon’un, bu bildirimlerin ne şekilde kullanılacağını belirleyip belirleyemeyeceğine ve özellikle, raporlamanın anonim mi olacağı yoksa gizli mi tutulacağına değinilmiştir. Buna göre, (AB) 833/2014 sayılı Konsey Tüzüğü madde 3m(3)'te yer alan raporlama yükümlülüğünün amacı, 3 Haziran 2022 tarihinde kabul edilen 6. yaptırım paketi ile deniz yoluyla taşınan petrol yasağının ardından AB'ye girmeye devam eden petrol akışlarını izlemektir. Üye Devletler tarafından sağlanan veriler, AB'nin toplam petrol ithalatı düzeyine ilişkin çok yüksek düzeyde toplu rakamlar dışında gizli kalacaktır.

Ayrıca, yakın vadeli teslimat için bir defaya mahsus işlemler hakkında, yürürlüğe girmesinden itibaren 10 gün içinde Komisyon’a rapor verme yükümlülüğünün nasıl uygulanması gerektiği ve işlemlerin farklı icra tarihleri olacağı için tek tek bildirilmesi gerekip gerekmediği sorularına açıklık getirilmiştir. Yakın vadeli teslimat için tek seferlik işlemler teriminden spot piyasa işlemlerinin anlaşılması gerektiği açıklanmıştır. Bu, akdedilen sözleşmenin birden fazla teslimatı öngöremeyeceğini ve petrolün, işlem tamamlandıktan sonra en geç 30 gün içinde teslim edilmesi gerektiği anlamına gelmektedir. Üye Devletler, teslimattan en geç 10 gün sonra bildirimde bulunmalıdır. Bu raporlama, örneğin Komisyon'a haftalık raporlama şeklinde, birkaç tek seferlik işlem gruplarıyla yapılabilecektir. Ayrıca, teslim tarihinden itibaren 10 gün içinde bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmesi için her 10 günden daha az raporlama yapılamaz.

Ek olarak, yakın vadeli teslimat için bir defaya mahsus bir işlemin bildirimi için 10 günlük son tarih için başlangıç noktasının hangi an olması gerektiği açıklanmıştır. 833/2014 sayılı Konsey Tüzüğü, bunların bildirimlerinin tamamlanmasından itibaren 10 gün içinde yapılmasını öngörmektedir.  

Bireysel şirketlerin, yaptıkları sözleşmeleri Komisyon'a bildirmemeleri gerektiği de açıklanmıştır. Bunları, ortak bir şablon kullanarak kendi topraklarına petrol ithalatı için yapılan tüm sözleşmeleri Komisyon'a rapor edecek olan Üye Devletlere rapor etmelidirler.

SSS ile değinilen bir başka husus ise Komisyon’un, belirli bir sözle??meye göre hangi 'Incoterms' koşullarının ilgili olduğunu bilmek istemediğidir. 833/2014 sayılı Konsey Tüzüğü Madde 3m(3)'te yer alan raporlama yükümlülüğünün amacı, 3 Haziran 2022 tarihinde kabul edilen 6. yaptırım paketi ile deniz yoluyla taşınan petrol yasağının ardından AB'ye giren petrol akışlarını izlemek ve akdedilen her bir sözleşmenin özel koşullarını izlememektir.

Bir diğer SSS ile, sözleşmelerin akdedilme tarihi ile ilgili olarak Üye Devletin, ilk sözleşmenin imza tarihini bildirmesi gerektiği açıklanmıştır. Önceden mevcut sözleşmeler olması durumunda teslim edilecek toplam hacim ile ilgili olarak hangi hacmin bildirilmesi gerektiği de açıklanmıştır. Bu kapsamda şirketler, sözleşme başına hacmi ve varsa tek teslimat başına hacmi ilgili Üye Devletlere bildirmelidir.

Önceden var olan sözleşmelerle ilgili olarak, şirketlerin sözleşme uyarınca ancak sözleşme bildiriminden sonra gerçekleşen teslimatları daha sonra bildirmesi gerekmediği belirtilmiştir. Raporlama yükümlülüğü sözleşmeler içindir, böylece belirli bir kapasiteye sahip bir sözleşme bildirildiğinde, Üye Devlete ikinci bir bildirim yapılmasına gerek kalmamaktadır.

Bununla birlikte, yetkili makamın sözleşmeyi veya bir defaya mahsus işlemi Komisyon'a bildirebilmesi için ithalatçının, eğer farklıysa, kargonun varış ülkesini belirtmesi gerektiği açıklanmıştır.

Bir Üye Devlete ait bir şirket tarafından başka bir Üye Devlete ait bir şirkete petrol ürünlerinin satışıyla ilgili olduğunda, hangi Üye Devletin Komisyon’u tek bir işlem veya anlaşma hakkında bilgilendirmesi gerektiği sorusuna da açıklık getirilmiştir. Buna göre, işlem, mallar başka bir Üye Devlette daha sonra teslim edilmek üzere olsa bile, malların AB gümrük bölgesine ilk girdiği Üye Devlet tarafından bildirilmelidir. Şablon, varış Üye Devletinin bildirilmesi gereken bir sütun içermektedir.

Ayrıca, Rusya menşeili petrol ürünlerinin taşınmasına, Rusya menşeili petrol ürünlerinin depolanmasına ve bu tür petrol ürünlerine yönelik teknik yardıma ilişkin anlaşmalar 833/2014 sayılı Konsey Tüzüğü madde 3m(3)(b) kapsamında bildirime tabi değildir. Sadece malların ithalatına ilişkin sözleşmeler bildirilmelidir.

Bir Üye Devletin sadece boru hatları yoluyla petrol ithal etmesi durumunda, 833/2014 sayılı Konsey Tüzüğü madde 3m(3)'te belirtilen bildirim yükümlülüğüne tabi olup olmadığı sorusuna cevaben boru hatlarından yapılan ithalatlar için bildirim yükümlülüğünün 833/2014 sayılı Konsey Tüzüğü madde 3m(10) ile belirlendiği açıklanmıştır.

Bir diğer SSS ile, raporlama yükümlülüğünün, Rusya'da çıkarılan ve Rusya dışındaki üçüncü ülkelerde üretilen ham petrolden elde edilen petrol ürünlerinin ithalatına ilişkin sözleşmeler için de geçerli olup olmadığı açıklanmıştır. Buna göre, HS 2709 kapsamına giren Rus ham petrolünden HS 2710 kapsamına giren üçüncü bir ülkede elde edilen ve o ülkeden veya başka bir üçüncü ülkeden ihraç edilen rafine petrol ürünleri, Rus menşeili olmadığı için yaptırımlara tabi olmayacaktır. HS 2710 kapsamına giren Rus petrolü ile bu üçüncü ülkeden ihraç edilen yerli üretim petrolü karıştırarak üçüncü bir ülkede elde edilen HS 2710 kapsamına giren petrol ürünleri, Rus bileşeninin oranına bağlı olarak yaptırımlara tabi olabilecektir. Menşei kuralının karşılanıp karşılanmadığını görmek için vaka bazında bir analiz gereklidir. Ancak, ürünler Rus menşeili olarak kabul edilmeyecek olsaydı, herhangi bir bildirim yükümlülüğüne gerek kalmayacaktı.

Son olarak, raporlamanın, üç aylık raporlama döneminin 8'inden önceki üç tam ayı kapsaması önerilmiştir. Böylece kalan 8 gün veri toplamak, bunları raporlama şablonunda derlemek ve bilgilendirmek için kullanılabilecektir.

Şafak Herdem, Esra Temur