ABD’den Yeni ve Temel Teknolojilere Yönelik Yeni İhracat Kontrol Düzenlemeleri

Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanlığı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (“BIS”), 27 Ağustos 2020 tarihinde yayımladığı bir ön bildiri ile yarı iletken üretim ekipmanlarının ve ilgili yazılım araçlarının, lazerlerin, sensörlerin, su altı ekipmanları gibi temel teknolojilerin ihracatında yeni kısıtlamalara gidileceğini açıklamıştır.  2018 İhracat Kontrol Reformu Yasası (“ECRA”) uyarınca BIS, ABD'nin ulusal güvenliği için gerekli olan yeni ve temel teknolojileri belirleme sürecine dahil olmaktadır. BIS, yayımladığı ön bildiride İhracat İdaresi Regülasyonları (EAR) kapsamında "Temel Teknoloji" tanımını, kriterlerini ve daha kısıtlayıcı kontrolleri gerektiren temel teknolojilerin olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak kamuoyu görüşü aradığını belirtmiştir.

Bildiriye göre temel teknolojiler, söz konusu teknolojinin mevcut veya potansiyel bir uygulaması veya kullanımının ABD için bir ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğu düşünülen ve bu nedenle daha sıkı denetimleri gerektirdiği düşünülen teknolojiler olarak belirtilmiştir. Bu kapsamda BIS tarafından kamuoyu görüşü de alınarak halihazırda EAR’ın Ticaret Kontrol Listesi’nde (CCL) bulunan ve EAR99 (EAR kapsamında ihracat kontrollerine tabi olan ancak CCL’de yer almayan bazı öğeler) olarak belirlenenler öğelerin değerlendirmeye alınacağı belirtilmiştir. BIS tarafından bu değerlendirmenin yapılırken yabancı ülkelerde temel teknolojilerin gelişimi, ihracat kontrollerinin ABD’de bu tür teknolojilerin gelişimi üzerindeki etkisi ve ECRA uyarınca uygulanan ihracat kontrollerinin, temel teknolojilerin yabancı ülkelerle yaygınlaşmasının sınırlandırılması üzerindeki etkinliği de göz önünde bulundurulacağı belirtilmiştir. Bu şekilde, ABD tarafından kısıtlama getirilen çeşitli ülkelerin (özellikle Çin, Rusya ve Venezuela) belirlenen temel teknolojiye erişiminin kısıtlanmasının sağlanarak ABD ulusal güvenliğinin korunması amaçlandığı bildirilmiştir.

BIS’in Uyguladığı İhracat Kontrollerinin Kapsamı

BIS, EAR aracılığıyla Ticaret Kontrol Listesi (CCL) dahil olmak üzere diğer ABD makamlarının münhasır yetki alanına girmeyen, sivil kullanım amaçlı ürünler, çoklu kullanımlı ürünler (sivil kullanım için üretilmiş ancak terörizm veya askeri amaçlarla kullanılabilecek veya kullanılacak şekilde değiştirilebilecek ürünler) ve diğer düzenlemelerle kontrol edilmeyen belirli öğelerin ihracatını, yeniden ihracatını ve ülke içi transferini yönetmektedir.

Şafak Herdem, Deniz Çelikkaya